BAĞIMLILIK DANIŞMANLIĞI

 Bağımlılık nedir?

• Bağımlılık tanısı nasıl konur ?
• Maddelere başlanınca neden bırakması zordur ?
• Bağımlılık süreci
• Madde kullanımının erken belirtileri
• Alkol ve madde bağımlılığı
• Yemek bağımlılığı
• Spor bağımlılığı
• Internet bağımlılığı
• Seks bağımlılığı

Bağımlılık nedir?

Bağımlılık bir şeyi zararlı sonuçlarına rağmen yapmaya devam etmek ve kontrollü yapamamaktır.

Kişi örn: alkolikse bir sure içmeden durabilir ama içmeye başladığında bunu durduramaz.

Bağımlılık tanısı nasıl konur ?

Dünya sağlık örgütünün tanımına gore aşağıdaki 7 maddeden 3'ü varsa bağımlılık diyoruz.

1- niyetlendiğinden daha fazla miktar ve süre kullanmak

2- sürekli bırakma isteği ya da başarısız bırakma girişimleri

3- temin etmek, kullanmak ve etkilerinden kurtulmak için fazla vakit harcamak

4- sosyal faaliyetleri, hobileri, başka zevk verici aktiviteleri azaltmak ya da terk etmek

5- maddeye bağlı ya da madde kullanımıyla artan fiziksel ya da psikolojik problemler yaşamasına rağmen kullanmaya devam etmek

6- tolerans gelişmesi ( kullanılan maddenin etkisinin azalmasıyla doz artımı yapılması

7- yoksunluk (madde alınmadığı zaman oluşan belirtilerdir)

Bağımlılık yapan addelere başlanınca neden bırakması zordur ?

- Bağımlılık yapan bütün maddeler vücuda alındıktan sonra beyinde ÖDÜL SİSTEMİNİ uyararak, kendilerinin yemek, su gibi istenmelerini sağlar.

- Bağımlı kişide bağımlı olduğu madde için çok güçlü bir istek ve dürtü vardır. Kullanım devam ettikçe bu istek pekişir.

- Maddelerin aranması ve her ne şekilde olursa olsun bunlara ulaşma ve kullanma isteği ihtiyaç haline gelir.

Bağımlılık süreci

Deneme, zaman zaman kullanma, düzenli kullanma, bağımlılık.

Maddeler once bütün organların merkezi olan beyni etkiler. Beyni örter işlevini kaybettirir, beyin soru soramaz ve içinde bulunduğu durumu farkedemez hale gelir.

Madde kullanımının erken belirtileri

Aileler ve eğitimciler aşağıdaki belirtileri gösteren gençlere dikkat etmelidir. Uyuşturucuya yeni başlamış bir genci farketmek, durum ilerlemeden önlem alabilmek için önemlidir. Ergenlik dönemi gencin kimlik bulma ve değişim yaşadığı bir dönemdir . Aşağıdaki bazı belirtiler ergenlik döneminin doğal tepkileri de olabilir. Giyim tarzını değiştirdi diye bir genç uyuşturucu kullanıyor demek değildir. Bu konuya dikkat etmek gerekir.

Fiziksel belirtiler: kilo kaybı, burunda irritasyon(tahriş), müzmin öksürük,iğne izleri( tipik olarak koldadır, bazıları saklamak için ayak parmak araları gibi kolay görünmeyecek yerlere yaparlar.

Kişisel alışkanlıklarda değişiklik; giyim tarzı, uyku düzeni, arkadaş çevresi değişebilir. Yeni arkadaş ve ilgiler edinir.

Akademik performansında düşme; kötü notlar almaya başlama, sınıfta kalma, disiplin cezası alma vb.

Psikolojik belirtiler: duygulanımda değişiklikler, risk içeren davranışlar, çalma vb.

Alkol ve madde bağımlılığı

Bütün maddeler bağımlılık yapar. Maddelerin özelliği keyif verici olmasıdır ve daha az zararlısı diye birşey yoktur.

Bağımlı olan kişi kullandığı maddeyi bulamadığında, temin edemediğinde çok sinirli olur. Engellendiği zaman tepkiseldir.

Konsantre olmakta zorlanır, hafızada sorunlar yaşar ve bunlar maddeyi bıraktıktan sonrada bir sure devam eder.

Yemek bağımlılığı

Yemek bağımlılığı söz konusu olduğunda bu ifadenin içerdiği sorun yaşamak için yiyeceğe ihtiyaç duymanızdır. Bu, yemek bağımlılığının diğer bağımlılık türlerinden ayrıldığı noktadır. Yemek bağımlılığı, sorunu saklama ve inkar etme, gerektiğinden fazla kullanma, kullanımı kesme ya da denetim altına alamama kullanmak için veya kullandıktan sonra kendine gelebilmek için aşırı zaman harcama gibi diğer bağımlılık türlerinin gösterdiği klasik semptomların bir çoğunu hatta tümünü gösterebilir. 

Yemek bağımlıları ya yeme eyleminin bizzatihi kendisi, yenen gıdanın çeşidinin onlarda rahatlama yarattığı için kişi bağımlılık çemberine girer. Ancak kısa süre sonra ya yemeden ya da şişmanlamadan dolayı suçluluk duyulduğundan  bu çember hızla daralır. Nihayetinde yemek bağımlısı ne yediğine yada ne kadar yediğine bakmaksızın bir süre sonra suçlulık duymaya başlar. Yeme eylemi artık suçlulık duygusuyla anılır olmaya başlar ve ardından duygusal ve fiziksel açlık duygusunun da ancak daha çok yiyerek ortadan kaldırılabileceğine inanılır,sonuç olarak bu kişinin daha fazla suçluluk duymasıyla birlikte büyür yaşamın merkezi haline gelir.

Spor bağımlılığı

Sağlıklı olmak iyi hissetmek için haftada bir kaç gün ve bir kaç saat spor yapmak önerilen bir aktivitedir. Ancak, spor süresini uzatıp yapılan aktiviteden memnun olmamak ve daha fazlasını yapmak için kendini zorlamak ve spor yapmadığında suçluluk duymaya başlamak ise sağlıklı olanın bir adım ötesine geçildiğinin işaretidir.

Internet bağımlılığı

İnternet bağımlılığı, gerçek bir bozukluk olarak sınıflandırılmasa da, birçok davranış bilimci gerçek olduğunu ve bütün dünyadaki ergenleri etkilediğini kabul etmektedir. Kanıtlar göstermektedir ki, bilgisayar ulaşılamaz olunca ağır kullanıcılar izolasyondan, yorgunluktan,  öfke içeren bırakma semptomlarından, gerilimden ve/veya depresyondan yakınırlar.

Tartışma içeren negatif geri dönüşler, yalan söyleme, başarıda azalma, sosyal izolasyon ve gerilim yaşanmaya başlar. Olan şey bilgisayarla olan ilişkidir, bu sorunu yaşayan kişiler sadece içerken sosyalleşebilen sosyal alkoliklere benzer, bu kişinin bir aşamada sosyalleşememe noktasına gelmesine sebep olur.

Seks bağımlılığı

Seks bağımlılığını kavram olaraka kabul eden bilimadamları, ki bazıları etmezler; seks bağımlılarının fantazi dahil yaygın cinsel aktivitelerden hoşlandıklarını söylerler. Bağımlı aynı zamanda, varış noktasından çok yolculuğun peşindedir. Duygusal tatmin, paylaşım değildir aradığı. Seks bağımlıları her bağımlı davranışından sonra tatmin olmak için orgazmik bir duruma gerek duymazlar. Seks bağımlısı cinsel fantazi ve tahrik aşamaları esnasında salgılanan yüksek dozdaki beyin kimyasallarının peşindedirler. Bilimsel olarak konuşmak gerekirse bu doğal beyin kimyasalları uyuşturucu maddelerden yüzlerce kez daha fazla bağımlılık yapıcıdır.